بررسی اثر حفاظتی آنتی ونوم پلی والان و کوارستین بر تغییرات هموگرام و شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز در پی تزریق سم کژدم mesobuthus eupeus در موش صحرایی

عقرب گزیدگی یکی از خطرهای کلان بهداشت و سلامت انسان و حیوانات به ویژه در مناطق گرمسیری است.  کژدم مزوبوتوس یوپئوس یکی از شش کژدم مهم و خطرناک در منطقه ی خوزستان و ایران است.  در این پژوهش، اثرات سم این کژدم بر تابلوی خونی و شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز (of) و همچنین مقایسه ی کارایی آنتی ونوم پلی والان و ماده ی آنتی اکسیدان کوارستین در حفاظت از گلبول های قرمز در موش صحرایی مورد بررسی قرار گرفته اند.  تعداد 90 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به 5 گروه دسته بندی شدند.  گروه 1 (کنترل) سرم فیزیولوژی، گروه 2 سم کژدم، گروه3 سم و آنتی ونوم، گروه 4 سم و کوارستین و گروه 5 سم و آنتی ونوم و کوارستین را به صورت درون صفاقی دریافت کردند.  خون گیری از درون قلب در زمان های 1، 3 و 24 ساعت پس از تزریق سم و در هر بار از 6 سر موش صحرایی انجام گرفت.  یافته های به دست آمده از هموگرام نشان دهنده ی کاهش غیرمعنی دار شاخص های اریتروسیتی شامل pcv و hb، 24 ساعت پس از تزریق سم در گروه های 2 و 4 بود.  ولی در گروه های 3 و 5 با تجویز پادزهر چنین کاهشی دیده نشد.  همچنین در گروه های دریافت کننده ی سم (2، 3، 4 و 5) افزایش معنی دار در شمار پلاکت ها، یک ساعت پس از تزریق و افزایش معنی دار شمار نوتروفیل ها و کاهش لنفوسیت ها، 3 ساعت پس از تزریق مشاهده گردید.  میزان شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز در کلیه ی گروه های دریافت کننده ی سم، افزایش یافت و این افزایش در رقت های 45/0، 40/0 و 35/0 درصد بافر نمکی، نسبت به گروه کنترل معنی دار بود (05/0p<).  بنابراین می توان چنین نتیجه گیری کرد که سم کژدم مزوبوتوس یوپئوس سبب افزایش شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز و نیز نوتروفیلی می گردد.  همچنین تجویز آنتی ونوم و یا کوارستین به طور جداگانه یا همزمان در دوز و زمان به کار رفته در این مطالعه، اگر چه در بهبود شاخص های اریتروسیتی مؤثر است، اما نمی تواند از افزایش شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز و تغییرات لکوگرام در پی تزریق سم جلوگیری نماید.